De Vijff Ringen

Bij de ingang van het voormalige klooster van de Bogaarden aan de Spanjaardstraat werd deze brouwerij opgericht. 1570-1573 Louwreys Robrechtsen ook geschreven als Robrechtsz. Lauwereys leverde bier aan het gasthuis in 1572-1573. 1576-1601 In het cohiergeld van 1576, in verslag gedaan door B & W Middelburg 1902/03 staat dat een huis en brouwerij in de Spanjaardstraat “aankomende” der Kinderen. Gillis der Kinderen, afkomstig van Antwerpen, trouwde op 4 sep. 1580 te Middelburg met de dochter van Anthoni Saulus uit Middelburg. Aan het gasthuis leverde de brouwster, de weduwe van Gillis der Kinderen, bier in 1585. In het haardstedengeld van 1601 fol. 36r staat dat in deze brouwerij met een “forneys” Margritte der Kinderen woont. 1602-1625 Jacques Leijnssen leverde in deze periode regelmatig bier aan het gasthuis, uit de Rkk C, inv.nrs 14550 (abusievelijk staat in deze rekening vermeld brouwer in De Vyffhouck) en 14570. In het haardstedengeld 1606 fol. 31r staat hij als eigenaar en gebruiker van de brouwerij De Vijff Ringen met de woning en heeft 6 haardsteden. Volgens de 1/1000ste penning, uit de SvZ, inv.nr 1770, betaalde hij op 15 sep. 1622 3 ponden Vlaams. 1640-1650 Jacob (Verdast) Cortgemet leverde in deze periode regelmatig bier aan het gasthuis. Hij overleed op 6 december 1652 en werd begraven in de Duitse kerk op 11 december 1652. Als adres werd de Spanjaardstraat genoemd. 1658 Samuel Gromme werd genoemd als brouwer die percelen land transporteerde zoals genoemd in een charter van 28 oktober 1640. 1662-1671 Anna van Essen, weduwe van Samuel Gromme leverde in deze periode regelmatig bier aan het gasthuis. 1671 Cornelis Steinens verkocht in 1671 aan Abraham “Grijmonpre” een huis en brouwerij in de Spanjaardstraat van Cornelis Steinens voor 2767 ponden Vlaams. 1671 Abraham “Grimmoupre” leverde bier aan het gasthuis. 1674 Abraham Boudens kocht bij decreet een huis en brouwerij “De Vijf Rijngen” in de Spanjaardstraat voor 2201 ponden Vlaams, in het jaar 1674. 1674-1679 Lambert Gromme kocht in 1674 van Abraham Boudens een huis en brouwerij “De Vijf Rijngen” in de Spanjaardstraat voor 2206 ponden. Uit Godshuizen oud archief, inv.nr 1384.1, het 11e schuldboek. Een kind van de brouwer is op 10 december 1677 in de Waalse kerk begraven. In de periode 1677-1679 leverde Lambert Gromme bier aan het gasthuis. 1680 Johanna Boom van der Straten, weduwe van Lambert Gromme leverde aan het gasthuis bier in 1680. 1689 Of eerder Saloman Nonnemans als koper. 1689 Nicolaes Jones betaalde op 21 november 1689 het stadsunie geld voor de koop van een huis en brouwerij De Vijff Rijngen van Saloman Nonnemans voor 1400 ponden. 1758-1760 Jacobus de Wind maakte bekend dat hij zijn azijn-makerij in De Vijf Ringen thans tot dien stand gebracht heeft dat hij in staat is om voor een matige prijs goede bier-azijn bij continuatie te leveren. Volgens het WNT is bierazijn azijn, “die ontstaat door gisting van alcohol die door brouwen verkregen is”. De volgende posten met de datum ervoor zijn afkomstig uit de gedrukte notulen van de Staten van Zeeland. Alleen de belangrijkste teksten zijn hieronder opgenomen. 1759 juni 15 Requeste van Jacobus de Wind, Brouwer te Middelburg, om eene meerdere belasting op de buitenlandsche Bier-Azynen, tot soutien (=onderhoud) van zyn opgerichte Stookery van Bier-Azijn. (In tekst staat verder dat volgens de Wind deze fabriek of stookery de eerste was binnen Middelburg) 1759 juni 25 Rapport van het Besoigne over de Requeste van Jacobus de Windt, Brouwer te Middelburg, om eene meerdere belastinge op de buitenlandsche Bier-Azyn, tot soutien (=onderhoud) van zyne opgerigte Stookery van Bier-Azyn. Advys van Heere Commissarissen, tot verhooginge van den impost, op de buitenlandsche Bier-Azynen, met 6 deuiten per stoop. (Hiermede werd ook belet het invoeren van Azyn door de Potschepen of Damloopers = scheepstypen) 1759 sep. 10 O.a. uit de tekst: gedeputeerden van Ziericzee en Goes in de voorsz: belastinge voor de tyd van twaalf Maanden, volgens het Rapport, tot zes deuiten per Stoop, geconsenteert; mits de Suppliant zorge drage, dat deszelfs te maakene Azyn de Hollandsche Bier-Azyn in deugt en qualiteit egaaleeren, es deswegens geene klagten aan Hun Ed: Mog: worden gedaan. 1760 aug. 21 Requeste van de Curatoren, in den insolventen Boedel van Jacobus de Wind, Brouwer te Middelburg, en zyne Huisvrouw Suzanna van den Bosch, om favorable dispositie op de Requeste, door voorschreve Jacobus de Wind, ten voorleedenen Jaare aan Hunne Ed: Mog: gepresenteert, om maintien van zyne opgeregte Fabrycq, of Stookerie van Bier-Azijn; om redenen etc., etc. (Request is van Abraham Tak, Cornelis Tak, Adriaan de Wind, Samuël Tak, en Jan Bustyn, alle Kooplieden binnen Middelburg, in qualiteit als gestelde Caratoren in den insolventen Boedel van Jacobus de Wind, Brouwer binnen de gemelde Stad en zyne Huisvrouw Susanna van den Bosch……….) Dat voornoemde Jacobus de Wind wel met het oprigten, en zoo veel hy konde voltooien en favoriseeren zyner Fabrycq eenige tyd was voortgegaan, en ook zyn Bier-Azyn, nog al eenigen aftrek en debiet had gehad, dan dat sedert het presenteeren van de gemelde Requeste, en hangende Haar Edele Mogende deliberatien, gemelde Jacobus de Wind en zyn Vrouw met hunne Crediteuren hadden aangegaan een minnelyk Accoord, waar by de Supplianten tot Curatoren waren aangesteld, met magt om de voorsz: Brouwery en Azynmakery publicq en met den Stokke te verkoopen, ’t geen dezelve al tot tweemaalen toe, op, zoo zy vertrouwden, favorabele conditien hadden getenteert, dog telkens by gebrek van Koopers niet is kunnen geschieden, dus dezelve onverkogt was gebleven, en by de Huisvrouw van gemelde Jacobus de Wind, onder opzigt van de Supplianten gaande gehouden. En alzoo de Supplianten vertrouwden, dat eene favorabele dispositie, op de voornoemde Requeste geen geringen invloed zoude hebben op de verkoop dier Brouwery en Azynmakery, namen de Supplianten de vryheid zig te keeren tot Haar Edele Mogende, zeer ootmoedig verzoekende Haar Edele Mogende favorabele dispositie op de Requeste van Jacobus de Wind. (Hierover is gedelibeert en het request van 15 juni 1759 is goedgevonden. Voor de tijd van ’n jaar is de impost van Bier-Azijn, van buiten deze provincie, binnen deselve worden gebracht, te verhoogen met zes deuiten per Stoop. In de Middelburgsche Couranten werd tussen 1759 en 1761 de brouwerij en azijnmakerij meerdere malen te koop aangeboden. 1761 Willem Macquet C.s. kochten uiteindelijk op 7 september van Abr(aham) Tak C.s q.q. een brouwerij en huis in de Spanjaardstraat voor 815 ponden Vlaams. 1761 sep. 16 Jan Riemers kocht op 16 sep. 1761 een brouwerij en huis in de Spanjaardstraat van Willem Macquet C.s. voor 900 ponden, uit de Rkk D, inv.nr 69401. Uit de Middelburgsche Courant van 8 en 13 okt. 1761: hierin staat dat op 22 okt. 1761 in de brouwerij verkocht zal worden: een partij bier azijn, twee azijn kuipen, enige vaten, ca 60 rynze wynvoeders, een grote partij leeg bier vaatwerk in soort, twee drafwagens en verdere brouwers- en azijnmakers gereedschappen.

De Vijff Ringen